Czym są ODP, GWP (HGWP), TEWI i ITH, czyli ekologiczne wskaźniki oceny

Bez wątpienia każdy z nas słyszał o warstwie ozonowej, choć może nie do końca wszyscy zdajemy sobie sprawę z fundamentalnej roli, jaką odgrywa w naszym życiu. Jest to naturalna powłoka tworzona przez gaz znajdujący się w górnej warstwie atmosfery. Ozonosfera chroni mieszkańców Ziemi przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym emitowanym przez Słońce – dzięki niej żyjemy. Większość z nas spotkała się także z określeniem „dziura ozonowa” i nie jest to jedynie termin znany z lekcji fizyki, ale realne zagrożenie dla istnienia ludzi oraz innych żywych organizmów – jak z resztą wiele zagrożeń, które w toku rozwoju cywilizacyjnego ludzie sami sobie stworzyli. Dobra wiadomość jest taka, że większość szkód da się naprawić, chociaż jest to proces długi i wymagający. Żeby przebiegał sprawnie i konsekwentnie należy poznać ekologiczne wskaźniki oceny (ODP, GWP, HGWP, TEWI i ITH), które określają destrukcyjny wpływ czynników chłodniczych na środowisko i pomagają całkowicie wyeliminować lub w znacznym stopniu ograniczyć ich negatywne działanie.

Czym jest wskaźnik ODP (Ozone Depletion Potential)?

Czynnik chłodniczy to kluczowa substancja odpowiadająca za proces chłodzenia w klimatyzacji oraz wymianę ciepła między danym urządzeniem a otoczeniem. Jeszcze w pierwszej połowie XX wieku stosowano naturalne czynniki chłodnicze, które później zastąpiono wersjami syntetycznymi. Gdy jednak badacze zorientowali się, że syntetyczne odpowiedniki nie są obojętne, a wręcz szkodliwe dla środowiska, zaczął się wielki powrót do stosowania naturalnych substancji. Przed wyborem sprzętu powinniśmy zatem zwrócić szczególną uwagę, czy został w niej użyty odpowiedni czynnik chłodniczy do klimatyzacji lub pompy ciepła. To wyjątkowo istotne w uniwersalnych, całorocznych urządzeniach, które zimą grzeją, a latem mogą chłodzić, czego znakomitym przykładem jest nowoczesny model KAISAI Split Arctic. Ekologiczne wskaźniki oceny podpowiedzą, czy dane urządzenie jest dobrym wyborem. Wskaźnik ODP określa potencjał niszczenia ozonu, czyli pokazuje wpływ danego czynnika chłodniczego na intensywność rozkładu naturalnej powłoki ziemskiej. Został odniesiony do freonu R11, dla którego ODP = 1. Im niższy wskaźnik, tym mniejszy negatywny wpływ na warstwę ozonową. Naturalny czynnik R290 wyróżnia się zerowym wskaźnikiem ODP i jest z powodzeniem wykorzystywany w pompach ciepła Monoblok R290, co pozwala na komfortowe korzystanie z przyjaznej środowisku technologii.

Czym jest współczynnik GWP (Global Warming Potential)?

XXI wiek to czas wzmożonych inicjatyw ekologicznych oraz zaawansowanych dążeń mających na celu oszczędzanie energii i dbanie o kondycję planety. Skutki efektu cieplarnianego odczuwamy tu i teraz. Globalne zmiany klimatu powodują nagromadzenie trudnych do przewidzenia zjawisk i wymagają podjęcia konkretnych decyzji. Tuż po rozpoznaniu dziury ozonowej w 1987 zostało przyjęte międzynarodowe porozumienie zwane Protokołem montrealskim, zgodnie z którym wycofano wiele substancji mających szkodliwy wpływ na atmosferę. Wskaźnik GWP, czyli potencjał tworzenia efektu cieplarnianego określa wpływ danej substancji na efekt cieplarniany. Współczynnik GWP odnosi swoją wartość do właściwości dwutlenku węgla R744 i horyzontu czasowego oddziaływania danej substancji (wynoszącego 100 lat). Podstawą określenia GWP dla innych substancji jest właśnie GWP dwutlenku węgla, dla którego ustalono wartość 1. Inwestując w energooszczędny klimatyzator KAISAI FLY z ekologicznym czynnikiem chłodniczym R32, wybieramy bezpieczeństwo, stabilność chemiczną, wydajność oraz minimalny wpływ na środowisko naturalne, bo substancja wykorzystana w nowoczesnym modelu charakteryzuje się niskim GWP.

Co oznacza wskaźnik HGWP (Halocarbon Global Warming Potential)?

Podobnie jak GWP, wskaźnik HGWP określa potencjał tworzenia efektu cieplarnianego, jednak wskaźnik GWP odnosi się do dwutlenku węgla, a wskaźnik GHWP podobnie jak wskaźnik ODP do czynnika R11 (freon), dla którego HGWP = 1. Żeby prawidłowo ocenić współtworzenie efektu cieplarnianego przez analizowany czynnik, należy podać odpowiedni horyzont czasowy, czyli przedstawić wskaźnik ITH.

Co to jest ITH (Integral Time Horizont)?

Wskaźnik ITH to wspomniany już horyzont czasowy, który stosuje się do oceny działania danej substancji w konkretnym przedziale czasowym. Najczęściej (np. w przypadku GWP) wskaźnik przeliczany jest dla 20, 100 lub 500 lat, przy czym horyzont czasowy zazwyczaj przyjmuje wartość ITH = 100.

Co oznacza wskaźnik TEWI (Total Equivalent Warming Impact)?

Przeciwdziałając zmianom klimatycznym, powinniśmy znać jeszcze jeden istotny wskaźnik TEWI. To globalny równoważnik tworzenia efektu cieplarnianego, który uwzględnia bezpośrednią zdolność czynnika do kształtowania tego efektu oraz pośredni wpływ na jego powstawanie poprzez energię zużywaną przez urządzenia chłodnicze. Wskaźnik ten jest zależny od typu sprzętu, wartości parametrów, czasu działania, trwałości eksploatacyjnej, a także sprawności. Warto odnotować, że im wyższe współczynniki SCOP i SEER dla klimatyzatorów, tym wydajniejsza praca urządzenia, niższe rachunki i większa energooszczędność, a więc również minimalny wpływ na efekt cieplarniany.

Świadomość destrukcyjnego wpływu człowieka na kondycję planety pociąga za sobą szereg konkretnych inicjatyw. Współczesne, innowacyjne technologie pozwalają skutecznie przeciwdziałać negatywnym zmianom klimatu i dają nadzieję na lepszą przyszłość. Dlatego warto znać ekologiczne wskaźniki oceny i podejmować wybory, które pomogą unikać zagrożeń i właściwie zadbać o los przyszłych pokoleń już dziś.