Czym są odnawialne źródła energii (OZE) i co warto o nich wiedzieć?

Węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa oraz gaz ziemny to główne źródła energii w Polsce. Ich złoża nie są jednak nieskończone. Co więcej, nadmierne wykorzystywanie paliw kopalnych przyczynia się do wysokiej emisji dwutlenku węgla do atmosfery, a tym samym prowadzi do globalnego ocieplenia. Szansą na poprawę sytuacji klimatycznej nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie, jest czerpanie mocy ze źródeł energii odnawialnej. W tym artykule przyjrzymy się bliżej różnym rodzajom OZE, a także omówimy, dlaczego są one ważne dla przyszłości naszej planety.

Co oznacza skrót OZE, czyli co to jest energia odnawialna

Odnawialne źródła energii odgrywają coraz większą rolę w globalnym krajobrazie energetycznym. Przede wszystkim stanowią dobrą alternatywę dla tradycyjnych, nieodnawialnych źródeł energii, takich jak węgiel, ropa naftowa czy gaz ziemny. Widać to między innymi w branży budowlanej, w której królują domy zeroenergetyczne. Ale od początku – co to jest OZE? W ten sposób określa się energię pozyskiwaną z zasobów naturalnych, które są niewyczerpalne lub odnawiają się w stosunkowo krótkim czasie. W przeciwieństwie do paliw kopalnych, które potrzebują milionów lat na odnowienie i są źródłem znacznych zanieczyszczeń środowiska, OZE są bardziej zrównoważone i przyjazne dla klimatu.

Przyjrzyjmy się jednak dokładnie, czym są odnawialne źródła energii. Każde z tych źródeł ma swoje unikalne właściwości i sposób działania, ale łączy je jedna wspólna cecha – są to zasoby, które możemy wykorzystywać w sposób ciągły, bez obaw, że kiedyś ich nam zabraknie. Inaczej jest w przypadku paliw kopalnych. Kiedyś nie zakładano, że przemysł i gospodarka rozwiną się do tego stopnia, jak możemy to współcześnie obserwować. Nikt nie przewidział, że złoża mają swoje nieodwracalne ograniczenia. Stopniowo wysychające „źródełko” energetyczne sprawia, że rosną między innymi ceny prądu. To mocno uderza nie tylko w przedsiębiorców, ale również osoby prywatne, które coraz więcej wydają na opłaty eksploatacyjne domu czy mieszkania.

Przeczytaj też: jak obniżyć rachunki za prąd.

Z punktu widzenia definicji nie tylko warto wiedzieć, co oznacza skrót OZE. Często odnawialne źródła energii są nazywane „zieloną energią” ze względu na ich ekologiczny charakter. Korzystając z sił natury, możemy znacząco zmniejszyć ślad węglowy. Dzięki jej zastosowaniu da się ograniczyć naszą zależność od paliw kopalnych, zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń.

Źródła energii odnawialnej – kryteria

Nie każde naturalne źródło energii może być przez nas wykorzystywane w życiu codziennym. Dla OZE wyznaczone są specjalne kryteria, które zawężają zagadnienie. Żeby konkretne źródło zyskało miano „zielonego”, należy przebadać:

• okres odnawialności,
• sposób wpływania na środowisko naturalne podczas częstego użytkowania.

Dlaczego to tak ważne, aby przed zdefiniowaniem rodzajów energii odnawialnej je dokładnie sprawdzić? W OZE chodzi przede wszystkim o planetę, więc najpierw należy zweryfikować, czy faktycznie inwestycja w nową technologię okaże się globalnie opłacalna – również dla nas.

Jakie są odnawialne źródła energii?

OZE wykorzystują różne naturalne zasoby do produkcji „zielonej energii”. Na świecie można wymienić co najmniej kilka drogocennych dla nas źródeł energetycznych wykorzystywanych między innymi w nowoczesnych budynkach zeroemisyjnych.

Odnawialne źródła energii – przykłady:

• Energię wiatrową pozyskuje się dzięki turbinom wiatrowym. Energia kinetyczna wiatru jest zmieniana na energię elektryczną. Turbiny mogą być instalowane zarówno na lądzie, jak i na morzach i oceanach. O wydajności tego rozwiązania decydują jednak warunki pogodowe oraz krajobraz.
• Energia słoneczna jest przekształcana w energię elektryczną za pomocą paneli fotowoltaicznych lub w ciepło za pośrednictwem kolektorów słonecznych. W tym przypadku również to warunki atmosferyczne są decydujące. Warto również zwrócić uwagę na udział magazynów energii, które pozwalają ją gromadzić w bardziej słonecznych okresach roku, a następnie wykorzystywać, gdy pora roku jest uboga w słoneczne dni.
• Energia wodna to jeden z tych rodzajów energii odnawialnych, który jest pozyskiwany za pomocą elektrowni wodnych wykorzystujących siłę przepływającej lub opadającej wody do napędzania turbin. Hydrotechniczne konstrukcje, takie jak tamy, mogą gromadzić wodę, tworząc zbiorniki retencyjne. Wiele zależy jednak od poziomu wody. Co więcej, korzystanie z takich technologii wymaga ingerencji w naturalny przepływ rzek.
• Energia geotermalna pochodzi z ciepła zgromadzonego pod powierzchnią ziemi. Poprzez specjalne odwierty, gorąca woda lub para wodna jest wydobywana na powierzchnię, gdzie może być wykorzystywana do napędzania turbin i generowania energii elektrycznej. Dostępność wód termalnych jest jednak znacznie bardziej ograniczona niż w przypadku, chociażby energii solarnej.
• Biomasa to organiczne materiały, które mogą być spalane lub biologicznie przetworzone na energię. Źródłami biomasy są między innymi drewno, odpady rolnicze, a także specjalnie uprawiane rośliny energetyczne. Energię z biomasy można wykorzystywać do ogrzewania, produkcji energii elektrycznej lub jako biopaliwo. Pomimo że spalanie biomasy generuje emisję CO₂, jest ona uznawana za odnawialne źródło energii, gdyż rośliny w procesie fotosyntezy absorbują dwutlenek węgla.

A czy wśród źródeł energii odnawialnej można wyróżnić technologię, która może korzystać z różnych zasobów naturalnych? Jest nią pompa ciepła, która w zależności od wybranego modelu może czerpać moc z powietrza lub ziemi. Na jeszcze większe zyski energetyczne możesz liczyć, łącząc pompę ciepła i fotowoltaikę.

Po co korzystamy z różnych rodzajów energii odnawialnej?

Skoro wiesz już, jakie są odnawialne źródła energii, przechodzimy do meritum, czyli czemu w ogóle warto wiedzieć o nich coraz więcej. W obliczu rosnących wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi OZE stają się kluczowym elementem globalnej polityki energetycznej i klimatycznej. Dowodem na to jest między innymi dyrektywa EPBD. Zgodnie z celami Unii Europejskiej, kontynent ma osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku. Mechanizmy wsparcia, takie jak system aukcyjny, system taryf gwarantowanych (FIT) i system dopłat do ceny rynkowej (FIP), a także krajowe programy, jak „Mój Prąd 6.0” czy „Czyste Powietrze”, przyczyniają się do przyspieszenia transformacji energetycznej w kierunku gospodarki niskoemisyjnej.

Korzystanie ze źródeł energii odnawialnej przynosi wymierne korzyści finansowe. Początkowe koszty inwestycji mogą być wysokie. Mniejsze rachunki za ogrzewanie i energię elektryczną jednak w pełni to rekompensują, tym bardziej że to długoterminowa oszczędność. Co więcej, uniezależnienie od importu paliw kopalnych zwiększa bezpieczeństwo energetyczne i zmniejsza ryzyko związane z fluktuacjami cen surowców na rynkach międzynarodowych.

Jednym z najważniejszych celów wdrażania OZE jest jednak redukcja emisji gazów cieplarnianych. Odnawialne źródła energii nie emitują CO₂ ani innych szkodliwych substancji. To sposób na ograniczenie efektu cieplarnianego i spowolnienie globalnego ocieplenia. Mniejsze zużycie paliw kopalnych ma również pozytywny wpływ na zdrowie ludzi. Lepsza jakość powietrza jest jednoznaczna ze zmniejszającym się ryzykiem chorób układu oddechowego.

Mówiąc o tym, czym są odnawialne źródła energii, nie możemy pominąć kwestii zrównoważonego budownictwa. OZE mogą zaspokoić bieżące potrzeby energetyczne bez narażania przyszłych pokoleń. Inwestowanie w technologie odnawialne wspiera innowacje, tworzy nowe miejsca pracy i stymuluje rozwój lokalnych gospodarek.

Mimo licznych zalet rozwój OZE wiąże się z pewnymi wyzwaniami. Konieczne jest opracowanie skutecznych metod magazynowania energii, aby zapewnić stabilny dostęp do „zielonej energii”. Rozwój infrastruktury do produkcji i wykorzystania wodoru oraz inteligentne zarządzanie siecią energetyczną mogą pomóc w stworzeniu efektywnego i niezawodnego systemu energetycznego przyszłości.